Nieuczciwa konkurencja – Zagrożenia dla biznesu
Spis treści:
- Nieuczciwa konkurencja – Zagrożenia dla biznesu
- Metody nieuczciwej konkurencji
- Nieuczciwa konkurencja – Przykłady z życia
- Prywatny detektyw a nieuczciwa konkurencja
- Metody obrony przed nieuczciwą konkurencją
- Zwalczanie nieuczciwej konkurencji – Skuteczne strategie
- Sukcesy w walce z nieuczciwą konkurencją
- Podsumowanie – Obrona przed nieuczciwą konkurencją
Obowiązujące prawo obliguje przedsiębiorców do prowadzenia działalności z zachowaniem zasad uczciwości i poszanowaniem innych firm oraz wszystkich uczestników na rynku. Nieuczciwa konkurencja, działając wbrew przepisom i zasadom, stanowi wyzwanie nie tylko dla indywidualnych przedsiębiorców czy zarządów spółek, ale również dla konsumentów, którzy często padają ofiarami manipulacji i innych nieczystych działań. Duże znaczenie w przeciwdziałaniu zagrożeniom związanym z tym zjawiskiem odgrywa świadomość skutków czynów nieuczciwej konkurencji.
Metody nieuczciwej konkurencji
Nieuczciwa konkurencja wykorzystuje szereg sprzecznych z prawem działań prowadzących do osiągnięcia własnych korzyści i zaszkodzenia innym firmom. Gracze na rynku, którzy mają niecne zamiary, posuwają się do różnych metod, począwszy od podrabiania produktów, sprzedaży poniżej kosztów produkcji, rozpowszechniania fałszywych informacji, poprzez podstawianie do procesów rekrutacyjnych prowadzonych w firmach konkurentów swoich kandydatów, których zadaniem jest pozyskiwanie poufnych danych handlowych, organizacyjnych i know how, aż po próby sabotowania i nękania. Tego rodzaju zagrożenie jest niezwykle szkodliwe, gdyż ukradzione dane handlowe dotyczące np. finalnej kwoty, która zostanie podana w przetargu publicznym lub zapytaniu ofertowym Sprawcami czynu nieuczciwej konkurencji są wyłącznie przedsiębiorcy, co oznacza, że roszczenia w tym zakresie nie mogą być kierowane przeciwko klientowi. Nieuczciwa konkurencja narusza zasady przyjęte na rynku, dając firmie nieetycznie wypracowaną przewagę nad pozostałymi biznesami w tej samej branży, która jest efektem nielegalnych i przestępczych działań.
Nieuczciwa konkurencja – Przykłady z życia
W Polsce podstawowym dokumentem regulującym działania nieuczciwej konkurencji jest ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz.U. z 2022 r. poz. 1233 ze zm.). Jest w niej zawarty otwarty katalog niedozwolonych czynów:
1. Wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa – dotyczą tworzenia u klienta wyobrażenia niezgodnego z prawdą poprzez wykorzystywanie tożsamości jednej firmy (nazwy, logo, skrótu literowego i innych charakterystycznych symboli) do oznaczenia innego przedsiębiorstwa w reklamach i ofertach handlowych oraz świadczonych usługach,
2. Fałszywe oznaczenie towarów lub usług oraz brak istotnych informacji – odnosi się do opatrywania towarów lub usług w sposób błędnie wskazujący na kraj, region lub miejscowość pochodzenia czy też wykorzystywanie takiego oznaczenia w prowadzonej działalności handlowej, reklamie czy dokumentach; obejmuje także inne istotne cechy tj.: ilość, jakość, składniki, sposoby wykonania, przydatność, możliwości zastosowania, naprawy, konserwacji, a także zatajanie ryzyka związanego z korzystaniem z towarów lub usług,
3. Naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa – dotyczy różnych form ujawnienia, wykorzystania oraz pozyskania cudzych, poufnych informacji m.in.: handlowych, technicznych, technologicznych, organizacyjnych oraz innych, które posiadają wartość gospodarczą,
4. Nakłanianie pracowników, klientów, kontrahentów, dostawców do rozwiązania lub niewykonania umowy – odnosi się do działań mających na celu przekonanie osoby świadczącej na rzecz przedsiębiorcy pracę bądź usługę do niewywiązania się z obowiązków umownych w celu przysporzenia korzyści innym lub zaszkodzenia firmie,
5. Naśladowanie gotowych produktów – polega na kopiowaniu zewnętrznej postaci towaru za pomocą technicznych środków reprodukcji w taki sposób, że nie można odróżnić kopii od oryginału w celu zmylenia klientów co do producenta czy produktu,
6. Pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie – obejmuje rozpowszechnianie nieprawdziwych lub wprowadzających w błąd informacji o sobie, lub innym przedsiębiorcy czy też swoim bądź innym przedsiębiorstwie prowadzące do osiągnięcia własnych korzyści, lub wyrządzenia szkody innym; ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji wymienia, że takie informacje mogą dotyczyć: zarządu, wytwarzanych towarów lub świadczonych usług, stosowanych cen i sytuacji gospodarczej bądź prawnej,
7. Utrudnianie dostępu do rynku innym przedsiębiorcom – obejmuje szereg działań prowadzących do blokowania możliwości swobodnego wejścia na rynek i wyjścia z niego oraz oferowania na nim towarów i usług.
8. Przekupstwo osoby pełniącej funkcję publiczną – takie działanie dokonane przez przedsiębiorcę, osobę działającą na jego rzecz w ramach odpowiedniego uprawnienia (członków zarządu i rad nadzorczych) lub zgody (pracowników, prokurentów, kontrahentów) stanowi także przestępstwo korupcji,
9. Nieuczciwa lub zakazana reklama – reklamy, ze względu na brak możliwości lub zdolności do zweryfikowania treści przez odbiorców, nie mogą zawierać informacji niepełnych, dwuznacznych, podanych w sposób skomplikowany i trudny do sprawdzenia,
10. Organizowanie tzw. systemu sprzedaży lawinowej – polega na zachęcaniu do kupna towarów lub skorzystania z usług poprzez obietnicę uzyskania korzyści materialnych w zamian za nakłonienie innych osób do transakcji na identycznych warunkach,
11. Nieuczciwa konkurencja prowadzona przez dyskonty – obejmuje wprowadzanie do obrotu towarów w ilości przewyższającej 20% wartości obrotów z markami będącymi własnością właściciela czy też podmiotów zależnych,
12. Nieuzasadnione wydłużanie terminów zapłaty za dostarczane towary lub wykonane usługi – są to działania naruszające ustawę z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych, dobre praktyki handlowe oraz niedostosowane do harmonogramu dostawy towarów lub wykonania usługi i nieuwzględniające właściwości przedmiotu umowy.
Wspomniana wyżej ustawa szeroko określa czyny nieuczciwej konkurencji, ponieważ ciągły rozwój i zmiany w środowisku biznesowym nie pozwalają na stworzenie wyczerpującej listy szkodliwych zachowań przedsiębiorców.
Prywatny detektyw a nieuczciwa konkurencja
Profesjonalne działania prywatnego detektywa mogą okazać się cennym wsparciem przy zbieraniu informacji oraz gromadzeniu dowodów dotyczących nieuczciwych praktyk. W ramach czynności detektywistycznych pomagamy zidentyfikować źródło podróbek i zbadać, czy konkurencja narusza prawa autorskie do produktów, usług lub materiałów marketingowych. Potwierdzamy, czy nieuczciwa konkurencja angażuje się w przestępcze działania związane z korupcją, szantażem i próbami nielegalnego pozyskiwania poufnych informacji. Przeprowadzamy także kontrolę pracowników pod kątem możliwych powiązań i współpracy z konkurencją. Wszystkie nasze działania są zgodne z prawem i zasadami etyki zawodowej, co gwarantuje, że przygotowany materiał dowodowy odegra kluczową rolę podczas egzekwowania roszczeń od konkurencji.
Metody obrony przed nieuczciwą konkurencją
Działania prewencyjne mogą uchronić przedsiębiorstwo przed szkodliwymi praktykami, które wykorzystuje nieuczciwa konkurencja. Dużą przewagę można uzyskać dzięki zarejestrowaniu znaków towarowych, patentów, wzorów przemysłowych oraz zawieraniu umów i kontraktów z klarownie określonymi klauzulami o poufności, oraz ochronie danych. Skuteczną formą obrony może okazać się również uczestnictwo w stowarzyszeniach branżowych – nawiązywanie kontaktów, wymiana informacji oraz wspólne działania prowadzą do identyfikowania i przeciwdziałania nieuczciwym praktykom. Dodatkowo ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji przewiduje szereg instrumentów, które mają chronić przedsiębiorców przed szkodliwymi praktykami ze strony konkurentów. Za działania niezgodne ze wspomnianą ustawą przewidziane są konsekwencje z zakresu prawa cywilnego oraz karnego. W sytuacji, kiedy przedsiębiorca doświadcza naruszenia lub zagrożenia prowadzonych interesów, może zażądać na podstawie wyżej wymienionej ustawy:
- zaniechania prowadzenia niedozwolonych działań,
- naprawienia wyrządzonych szkód oraz usunięcia innych negatywnych skutków,
- złożenia oświadczenia (przeprosin) w odpowiedniej formie oraz o ustalonej treści,
- wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści,
- zniszczenia wyrobów, opakowań, materiałów reklamowych i innych efektów związanych z działaniami nieuczciwej konkurencji.
Dodatkowo może domagać się zasądzenia określonej kwoty na cel społeczny związany ze wspieraniem polskiej kultury czy też ochroną dziedzictwa narodowego. Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji oraz Kodeks karny przewidują za czynny nieuczciwej konkurencji, tj.: mylne oznaczanie przedsiębiorstwa, towarów i usług, naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa oraz ujawnienie informacji poufnych, kopiowanie zewnętrznej postaci produktu czy organizowanie sprzedaży lawinowej, karę grzywny, ograniczenia lub pozbawienia wolności. Czyn nieuczciwej konkurencji naruszający tajemnicę przedsiębiorstwa może skutkować zobowiązaniem konkurenta przez sąd na wniosek firmy, wobec której były prowadzone takie działania, do podania do publicznej wiadomości informacji o wyroku lub jego treści.
Zwalczanie nieuczciwej konkurencji – Skuteczne strategie
Polskie prawo nakazuje przedsiębiorcom zastosowanie się do zasad uczciwej konkurencji obejmujących przestrzeganie standardów prowadzenia biznesu oraz poszanowanie dobrych praktyk i interesów wszystkich uczestników obrotu gospodarczego. Obowiązujące przepisy wspomnianej wyżej ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji regulują zapobieganie oraz zwalczanie nieuczciwej konkurencji w działalności gospodarczej (przede wszystkim w produkcji przemysłowej i rolnej, budownictwie, handlu i usługach), a także równe traktowanie wszystkich przedsiębiorców i firm oraz wymienione już wcześniej sankcje za dopuszczenie się tego rodzaju czynów. Każdy przedsiębiorca ma do dyspozycji skuteczną strategię zwalczania nieuczciwej konkurencji uwzględniającą dokładną analizę działań konkurentów, określenie poniesionych strat, a także zgromadzenie dowodów potwierdzających szkodliwe praktyki konkurentów. Z takimi informacjami istnieje duża szansa pomyślnego rozstrzygnięcia po podjęciu działań prawnych i założeniu sprawy cywilnej np. o odszkodowanie lub karnej w przypadku poważnych naruszeń np.: fałszowania dokumentów czy kradzieży danych.
Sukcesy w walce z nieuczciwą konkurencją
Czyny nieuczciwej konkurencji definiuje wspomniana już ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, określając w ten sposób wszystkie działania sprzeczne z prawem bądź dobrymi obyczajami (rozumianymi jako wykształcone standardy rywalizacji rynkowej odnoszące się do sposobów konkurowania przy wykorzystaniu cech istotnych dla klienta, np.: cena czy jakość), które zagrażają czy też naruszają interes innego przedsiębiorcy lub klienta. Nieuczciwa konkurencja przybiera różne formy, podobnie jak sukcesy w tej dziedzinie, które są uzależnione od wielu czynników, tj.: rodzaj stosowanych praktyk przez konkurentów, dostęp do odpowiednich zasobów oraz możliwości skorzystania ze wsparcia m.in.: prawników, specjalistów od ochrony własności intelektualnej, detektywów czy współpraca z innymi przedsiębiorstwami i stowarzyszeniami. Walka z nieuczciwą konkurencją jest koniecznym elementem rozwoju gospodarki umożliwiającym nawiązywanie bezpiecznych relacji biznesowych. Pozytywnymi aspektami w tym zakresie są:
- wzrost świadomości zagrożeń związanych z nieuczciwymi działaniami,
- zgłaszanie nieuczciwych praktyk handlowych przez konsumentów oraz zawiadamianie odpowiednich instytucji i służb przez przedsiębiorców,
- działania organów celnych i innych instytucji zapobiegających wprowadzaniu na rynek nielegalnych towarów,
- skuteczne dochodzenie roszczeń.
Podsumowanie – Obrona przed nieuczciwą konkurencją
Rosnąca konkurencja stawia przed przedsiębiorcami liczne wyzwania. Wiele firm musi zmierzyć się z działalnością konkurentów wykraczającą poza dopuszczalne prawnie ramy. Nieuczciwa konkurencja stanowi poważny problem, który szkodzi zarówno biznesom, jak i całemu rynkowi, a proces jej zwalczania wymaga czasu oraz zaangażowania. W tego rodzaju sprawach podstawą do roszczeń są niepodważalne dowody świadczące o dopuszczeniu się przez konkurencję działań na szkodę przedsiębiorstwa.
